Widzowie, który wybrali się na przedpremierowy pokaz „Makbeta” w reżyserii André Hübnera– Ochodlo, mogą już podzielić się pierwszymi wrażeniami. Pozostali czekają na oficjalną premierę spektaklu, która odbędzie się 23 kwietnia.
Termin premiery „Makbeta” nie jest kwestią przypadku. 23 kwietnia to dzień 458. urodzin (i dzień śmierci) Williama Szekspira. Warto dodać, że to drugi w tym sezonie przypadek, gdy data premiery jest szczególna. Podobnie było ze „Strefą zero”, także w reżyserii André Hübnera– Ochodlo. Premierowy pokaz odbył się 11 września, czyli w 20. rocznicę zamachów na World Trade Center.
Jaka zaznacza szef częstochowskiej sceny Robert Dorosławski: w dotychczasowej historii Teatru im. A. Mickiewicza „Makbeta” wcześniej nie zrealizowano. Najbliżej było w 1984 r. (pisaliśmy już o tym TUTAJ).
– Byłem wtedy w klasie maturalnej albo na pierwszym roku studiów. Na premierę umówiłem się z moją byłą sympatią. Miała się odbyć w gmachu Filharmonii Częstochowskiej (to był czas, gdy teatr był jeszcze w remoncie i grywał na zmianę w „Politechniku” i filharmonii). Nie było wtedy internetu, Facebooka, na którym dziś na pewno znaleźlibyśmy informację o odwołanym spektaklu. Nieświadomi niczego wybraliśmy się na to wydarzenie. Razem ze sporą grupą częstochowskich widzów czekaliśmy na otwarcie drzwi na schodach gmachu. Zamiast tego przed budynek wyszedł jeden z dyrektorów (był to okres dyrektury Andrzeja Jurczyńskiego i Wojciecha Kopcińskiego), który obwieścił, że premiera jest odwołana. Przeprosił zebranych, ale przyczyny nie podał. Myśleliśmy, że została tylko opóźniona, nie odbyła się jednak nigdy – wspomina Dorosławski.
W archiwach instytucji zachował się afisz do tamtej realizacji. Premiera miała się odbyć 28 lutego 1984 r. Reżyserii spektaklu podjął się wtedy reżyser Henryk Adamek, twórca mocno związany w tamtych latach z częstochowską sceną. Joanna Karkoszka, kierownik Działu Promocyjno-Literackiego, próbowała rozwiązać zagadkę odwołanej premiery.
„Wszystko było przygotowane: 27 aktorów wcielających się w kilkadziesiąt postaci (w roli Macbetha – Mirosław Samsel, Lady Macbeth – Zofia Koehler); scenografia i kostiumy projektu Zofii de Ines Lewczuk, ruch sceniczny w opracowaniu Jakuba Chrzanowskiego, muzyka Józefa Skrzeka, afisze, programy i widzowie, spragnieni zobaczenia na scenie najsłynniejszej sztuki Szekspira. Ale do premiery nie doszło.” – czytamy na facebookowej stronie teatru.
Odpowiedzi na pytanie szuka m.in. Czesława Monczka, która w 1984 r. miała zagrać Lady Macduff. To jedyna aktorka z tamtej obsady, którą zobaczymy również w „Makbecie 2022”. Z myślą o niej André Hübner– Ochodlo rozpisał rolę M.
By klątwy uniknąć, reżyser skraca tytuł do samego „M.” albo nazywa spektakl „Szkocką grą”. W obsadzie nie znajdziemy również słynnych wiedźm (w 1984 r. nazywano je „czarownicami”).
– Szekspir wiele miejsca poświęcił przecież wiedźmom, zawarł uroki. Podobno inspiracje były autentyczne. Są osoby, które sądzą, że wypowiadając ten tekst, rzeczywiście rzuca się zaklęcia. Ja unikam ich nie z tego powodu. Po prostu obecność wiedźm nie pasuje do mojej wizji „Szkockiej gry”. Dzieła Szekspira nie są już obciążone prawami autorskimi. Zgodnie ze swoim sumieniem można z tymi tekstami robić to, na co ma się ochotę. W efekcie wiedźm nie ma na scenie, choć być może widzowie dojrzą je w działaniach bohaterów – wyjaśnia Hübner– Ochodlo.
Adaptacja „Makbeta” różni się znacznie od tradycyjnej wersji. Całość zamknięto w niespełna dwóch godzinach (dla porównania „Hamlet” Hübnera– Ochodlo trwał ponad 3 godziny). Zostaje jednak Szekspirowski mrok, ból i obłęd. Choć jak podkreślają twórcy, główny nacisk położony jest nie na politykę, a na historię małżeńską i wątek traumy po stracie dziecka.
Po pierwszych scenach, które zaprezentowano podczas środowej konferencji prasowej, czuć klimat realizacji. Czuć ludzki dramat, tak gęsty, jak mgła, która otula scenę. Czuć niepokój, tajemnicę, czuć strach. Dobrze oddają to zdjęcia autorstwa artysty fotografika Piotra Dłubaka, który tygodniami dokumentował próby spektaklu.
Tytułową rolę gra Adam Machalica, a Lady Makbet gościnnie gra Anna Paliga. Gościnnie występuje również Mariusz Urbaniec, czyli Macduff. Duncanem jest Michał Kula, który podobnie jak grający Banko Adam Hutyra, należy do ulubionych aktorów André Hübnera– Ochodlo. Obsadę zamykają Teresa Dzielska – Lennox i Sylwia Oksiuta-Warmus- Ross.
Plakat do spektaklu stworzyła Agata Kulczyk. Sam reżyser odpowiada również za opracowanie tekstu, kostiumy i scenografię. Stanisław Kulczyk scenografię współtworzył, a Adam Żuchowski skomponował muzykę (ta dwójka to stali współpracownicy Hübnera– Ochodlo). Asystentem reżysera i inspicjentem jest Mariusz Korek, a asystentką kostiumologa i charakteryzatorką jest Ewa Michalak.
Linie wokalne piosenek, które zabrzmią z Off-u, wykonała Marta Honzatko, a muzykę do spektaklu nagrał zespół, który tworzą Krystyna Gedzik, Krzysztof Paul, Artur Jurek, Adam Żuchowski i Piotr Góra. Za realizację nagrań i mastering odpowiada Paweł Osicki.
Oficjalna premiera spektaklu “Makbet” odbędzie się już w sobotę, 23 kwietnia o godz. 19. Dzień później, o tej samej godzinie zaplanowano pokaz popremierowy. Potem odbędą się trzy spektakle szkolne – 26, 27 i 28 kwietnia o godz. 11. Ogólnodostępny pokaz wypada zaś 27 kwietnia o godz. 18. O bilety należy pytać w kasie teatru, sprzedaż prowadzona jest również za pośrednictwem strony www.teatr-mickiewicza.pl.
Zuzanna Suliga
