Języczka syberyjska – niepozorna roślinka, a tak ważna dla Europy. To na jej ochronę jurajska Fundacja Przyroda i Człowiek dostała dofinansowanie z funduszy EOG. Ten cenny gatunek rośnie m.in. w naszym regionie.
Języczka syberyjska to gatunek priorytetowy w skali europejskiej, w Polsce traktowany jako krytycznie zagrożony bądź wymierający. To jedna z najrzadszych i najcenniejszych roślin naczyniowych w naszym kraju.
To właśnie dlatego Fundacja Przyroda i Człowiek, która od wielu lat działa na rzecz przyrody i zrównoważonego rozwoju m.in. na Jurze, w Pieninach i Beskidach, postanowiła napisać projekt mający na celu ochronę języczki syberyjskiej. Ma on powstrzymać zanikanie gatunku i poprawić stan siedlisk.
Gdzie występuje języczka syberyjska
Projekt ten objął pięć z sześciu stanowisk tej cennej roślinki w całej Polsce. Wszystkie znajdują się na obszarach Natura 2000. To: Ostoja Szaniecko-Solecka, Torfowisko Sobowice, Torfowiska Chełmskie, Polana Biały Potok, a w naszym regionie – Suchy Młyn i Dolina Górnej Pilicy. To w większości torfowiska, gdyż języczka uwielbia wilgotne gleby.
Projekt został oceniony bardzo wysoko – na liście rankingowej znalazł się z numerem jeden – i uzyskał 90 proc. dofinansowania (ponad 836 tys. zł) w ramach Programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu” MF EOG 2014-2021. Fundusze EOG i fundusze norweskie reprezentują wkład Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w tworzenie Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej.
Pierwsze prace przy projekcie rozpoczęły się późnym latem oraz jesienią ub. roku na wspomnianych wyżej obszarach Natura 2000.
– Po wykonaniu przez specjalistów monitoringu siedlisk języczki syberyjskiej oraz samego gatunku, okazało się, że ich stan jest zły lub bardzo zły – tłumaczy Marceli Ślusarczyk, prezes Fundacji Przyroda i Człowiek. – Wśród siedlisk języczki dominują torfowiska alkaliczne. Problemem podstawowym jest ekspansja uciążliwych gatunków rodzimych, głównie trzciny. Siedliska są także nadmiernie zacienione przez rozwój drzew i krzewów, a języczka kocha słońce. Dodatkowo, podczas użytkowania tych obszarów dokonano wielu przekształceń stosunków wodnych. Część torfowisk została „poprzecinana” rowami melioracyjnymi. Obserwuje się ich murszenie.
Na czym polegały prace? Na przywróceniu optymalnych warunków siedliskowych gatunku. Eliminowany był podrost drzew i krzewów. Usuwane były pojedyncze drzewa. Typowane były także miejsca restytucji gatunku do siedlisk historycznych. W tym celu zebrano nasiona języczki syberyjskiej. To dopiero początek trzyletnich prac
Kilka słów o Fundacji Przyroda i Człowiek
Fundacja Przyroda i Człowiek z jurajskich Kostkowic działa od 2012 r. w obszarze ochrony przyrody i na rzecz zrównoważonego rozwoju. Współpracuje ze społecznościami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi, naukowcami, przyrodnikami, kulturoznawcami. Fundacja angażuje się m.in. w czynną ochronę muraw kserotermicznych na Jurze, w Beskidach i Pieninach poprzez przywracanie kulturowego wypasu zwierząt, w tym owiec.
W kręgu zainteresowań Fundacji Przyroda i Człowiek znajduje się ochrona ekosystemów związanych z wodą. Wielokrotnie podejmowała działania mające na celu ochronę górskich młak, jurajskich źródlisk czy stawów. Oprócz projektu ochrony języczki syberyjskiej rozpoczęła w partnerstwie z Narodową Fundacją Ochrony Środowiska – Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID Warszawa realizację projektu pn. „Karpaty Łączą – ochrona Torfowisk Orawsko-Nowotarskich”.
Fundacja Przyroda i Człowiek od lat propaguje również konieczność skutecznej ochrony skał wapiennych, jaskiń i schronisk skalnych występujących na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Od lat aktywnie włącza się w działania mające na celu ochronę dziedzictwa kulturowego. Od 2018 r. prowadzi nadzory przyrodniczy oraz archeologiczny w projekcie pn. „Zwiększenie atrakcyjności Zamku Olsztyn poprzez wykonanie niezbędnych prac konserwatorskich i restauratorskich”. Został on dofinansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, a realizowany jest przez Fundację Wspólnoty Gruntowej Wsi Olsztyn.
Jednym z celów działania Fundacji Przyroda i Człowiek jest także organizowanie i wspieranie edukacji ekologicznej społeczeństwa.
Czytaj także: Fundacja Przyroda i Człowiek tworzy koncepcję ochrony jaskiń wokół Olsztyna.