Zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce w chwili śmierci dziedziczenie odbywa się ustawowo lub też na podstawie testamentu. Nie da się ukryć, że sporządzanie testamentu to zjawisko wciąż dość rzadkie, mimo że to za pośrednictwem tego dokumentu osoba może samodzielnie zdecydować, kto powinien otrzymać pozostawiony majątek. Najczęściej testament jest sporządzany u schyłku życia, jednak niektórzy decydują się spisać go odpowiednio wcześniej. Jak to zrobić – radzi notariusz Częstochowa Justyna Włodarczyk.
Testament własnoręczny czy notarialny?
Na samym wstępie warto sobie uświadomić, że zarówno testament zapisany odręcznie, jak i ten sporządzany przez notariusza ma taką samą moc prawną – oczywiście pod warunkiem, że zostały w nim zawarte wszystkie wymagane elementy.
Testament własnoręczny to w pewnym stopniu duże ułatwienie. Nie musimy się umawiać na wizytę w kancelarii notarialnej, ponieważ do spisania dokumentu możemy przystąpić w każdej chwili. Dodatkowo nie ponosimy wówczas żadnych opłat, co również przemawia na korzyść tego rozwiązania. Trzeba jednak pamiętać, by o istnieniu takiego testamentu wiedział ktoś jeszcze poza osobą, która zapisuje swoją wolę. W przeciwnym wypadku po śmierci może być niemożliwe odszukanie dokumentu, toteż w grę będzie wchodziło wyłącznie dziedziczenie ustawowe.
Pomoc notariusza może się jednak okazać niezbędna, kiedy konieczne będzie zawarcie w testamencie bardziej skomplikowanych zapisów, takich jak chociażby wyznaczenie wykonawcy testamentu. W takich przypadkach zdecydowanie lepiej zwrócić się do zaufanej kancelarii notarialnej i tam przejść przez całą procedurę.
Ponadto może się zdarzyć, że rodzina zmarłego będzie chciała podważyć jego wolę. W przypadku testamentów zapisanych własnoręcznie może być to łatwiejsze – wnioskujące o podważenie osoby mogą argumentować to faktem, że nie ma dowodu na to, czy dokument na pewno sporządził zmarły i czy w chwili jego spisywania był w pełni świadomy swoich czynów (mogła mu to uniemożliwić przewlekła choroba).
Testament notarialny – kiedy można go sporządzić?
O tym, kiedy przyjdzie pora na sporządzenie testamentu, decydujemy samodzielnie. Wiele osób postanawia zrobić to w chwili, gdy ich życie jest zagrożone, np. jeśli została wykryta poważna choroba. Testament można jednak spisać wcześniej, ponieważ w razie potrzeby istnieje także szansa na jego modyfikację. W celu sporządzenia takiego dokumentu należy umówić się na spotkanie z notariuszem.
Ponieważ testament przyjmuje wówczas formę aktu notarialnego, jego formuła jest ściśle określona – tym samym znacznie trudniej go obalić. Notariusz na podstawie tego, w jaki sposób zamierzamy rozporządzić majątkiem w razie naszej śmierci, spisuje dokument.
Warto też wspomnieć, że istnieje możliwość, by to notariusz przyjechał do klienta. Muszą jednak temu towarzyszyć specjalne okoliczności – przykładowo osoba chcąca sporządzić testament jest ciężko chora i nie może opuszczać terenu szpitala. Notariusz może wówczas na życzenie przybyć na wskazane miejsce i to tam przeprowadzić całą procedurę.
Co musi się znaleźć w testamencie napisanym własnoręcznie?
Należy pamiętać, że testament własnoręczny faktycznie powinien być zapisany odręcznie – dokument sporządzony np. na komputerze nie będzie posiadał mocy prawnej.
Do najważniejszych elementów testamentu należy podpis oraz oczywiście miejsce i data jego spisania. Data ma podwójne znaczenie: umożliwia stwierdzić, czy osoba pisząca dokument jest w pełni świadoma, a do tego pozwala na ustalenie, która wersja testamentu jest najnowsza i tym samym obowiązująca (na wypadek, gdyby tekst został napisany kilkukrotnie z wprowadzonymi poprawkami).
W testamencie muszą być dokładnie wskazani spadkobiercy wraz z przysługującymi im udziałami. Jeśli ktoś z najbliższej rodziny zostanie pominięty, będzie mógł się ubiegać o tzw. zachowek, oczywiście pod warunkiem, że osoba pisząca testament nie dokona wydziedziczenia.
Dodatkowo w dokumencie może zostać wskazana osoba pełniąca rolę wykonawcy testamentu. Spadkodawca może również przekazać inne zalecenia zgodnie z jego wolą.