Potrawy wigilijne mają to do siebie, że niektóre z nich są przyrządzane tylko raz w roku, co czyni je szczególnie wyjątkowymi. Inne jadamy także w ciągu roku, a mimo tego nie wyobrażamy sobie bez nich wigilijnego stołu. Zgodnie z tradycją 12 potraw wigilijnych powinno pojawić się na stole 24 grudnia.
Jakie potrawy wigilijne powinny znaleźć się na wigilijnym stole? Wiele zależy od regionu, ponieważ każdy ma swoje tradycyjne dania, które w innych częściach Polski są zupełnie nieznane. Niemniej jednak tradycja 12 potraw wigilijnych na świątecznym stole obowiązuje w całej Polsce, choć wiele osób przyznaje, że jej nie dochowuje. Co warto postawić na stole w Wigilię?
12 potraw wigilijnych w niektórych domach jest nie do osiągnięcia, a w innych na stołach pojawia się ich nawet o kilka więcej. Mimo wszystko chyba każdy stara się jednak, by na wigilijnym stole pojawiły się tradycyjne dania wigilijne i zawsze jest ich sporo. Po podzieleniu się opłatkiem i złożeniu sobie życzeń, kolację wigilijną zwykle rozpoczyna zupa. W zależności od regionu lub rodzinnej tradycji może to być wigilijna zupa grzybowa, barszcz czerwony wigilijny z uszkami, albo zupa rybna z głów karpi. Po zupie zwykle jest spory wybór potraw wigilijnych: na stołach pojawiają się karpie smażone, kluski z makiem, kapusta z grzybami lub z grochem, pierogi z kapustą i grzybami, krokiety, karp w galarecie… Deser to nie tylko ciasta, ale także makówki, moczka czy kutia.
Jakie potrawy powinny znaleźć się na wigilijnym stole?
Listę otwiera jedna z tradycyjnych zup wigilijnych –barszcz czerwony z uszkami. Potrawa nie dość, że pyszna i zdrowa to jeszcze pięknie prezentuje się na stole przykrytym białym obrusem.
W niektórych regionach Polski podawana jest zupa grzybowa, zamiast barszczu czerwonego. Dawniej grzyby kojarzone były z siłą i zdrowiem.
Kolejną staropolską potrawą jest kapusta z grochem. Kiszona kapusta jest bardzo zdrowa, jest źródłem witamin i soli mineralnych oraz posiada właściwości antyrakowe.
Wigilia to kolacja postna, dlatego zamiast mięsa podaje się ryby, które symbolizują Jezusa i odradzanie się do życia. Często spotykany jest karp w złocistej panierce, który w pozostałe dni w roku jest przez nas zapomniany. Obok karpia pojawia się śledź – symbol postu i wyczekiwania. Podawany zazwyczaj w śmietanie lub oleju.
Kolejną potrawą pełną symboliki, bez której nie wyobrażamy sobie wigilijnego stołu to pierogi z kapustą i grzybami. Według tradycji grzyby posiadały magiczną moc.
Kompot z suszu to kolejna ważna pozycja na wigilijnej liście przepełniona symboliką. Gruszki zapewniają długowieczność, jabłka miłość i zdrowie, natomiast suszone śliwki odpędzają złe moce.
Kluski z makiem to tradycyjna potrawa na Podlasiu, Podkarpaciu, Mazowszu oraz w Wielkopolsce. Na Mazowszu z długości klusek wróżono obfitość plonów.
Według wierzeń ludowych mak przynosił bogactwo, dlatego na wigilijnym stole nie mogło go zabraknąć, a jego brak mógł przynieść nieszczęście. Stąd ważną pozycją na liście jest makowiec.
W niektórych częściach podawana jest kutia, której przepis pochodzi z Kresów. Potrawa przygotowywana z pszenicy, maku, miodu, mleka oraz dużej ilości bakalii.
Piernik symbolizował dobrobyt i kojarzył się z wyższym statusem społecznym. Ciemne i twarde ciasto, pachnące miodem i przyprawami korzennymi było przyrządzane tak, aby być dobre do spożycia przez długi okres czasu.
Na końcu listy znajduje się chleb, o którym nie wolno zapomnieć. Jest symbolem nowego życia oraz dobrobytu. Jego obecność wśród pozostałych wigilijnych dań ma zapewnić pomyślność w nadchodzącym roku.
(oprac. p.s-b.)