Targi Ogrodnicze to już w Częstochowie wieloletnia tradycja. Cieszą się nieodmienną sympatią i zainteresowaniem działkowiczów oraz mieszkańców bloków ukwiecających balkony, właścicieli domów dbających o ogródkowe klomby. Ostatnie Targi trwały w minioną sobotę i niedzielę (13, 14 maja) na placu przed IV LO im. Sienkiewicza.
Zajrzeliśmy tam w sobotę rano. Choć spotkanie miłośników przydomowej zieleni trwało w obydwa dni już od godz. 9.00. Wydawało się nam, że w porze otwarcia stoisk będzie tam jeszcze pusto, że jeszcze ogrodnicy będą kończyć urządzać swoje wystawki i stragany. Już jednak w drodze w Aleje spotykaliśmy częstochowian wracających z zakupów z sadzonkami czy kwiatami. O godz. 10.00 na miejscu odbywania Targów był już spory handlowy ruch. Wokół cieszyły zielenią i feerią różnych barw tradycyjne rośliny balkonowe, ale i zwracające uwagę nowości. Znaleźliśmy nawet stoisko zakładu ogrodniczego Patryka Chłąda, opatrzone banerkiem: rośliny kolekcjonerskie.
– Wartą uwagi nowością i ciekawostką – objaśniał nam sprzedający – jest palma hawajska. W swoim naturalnym środowisku jest gatunkiem zagrożonym. Tymczasem bardzo dobrze przyjmuje się w warunkach domowych. Potrzebuje tylko nasłonecznionego miejsca i podlewania od czasu do czasu. Jak każda palma, ze swoim wzrostem traci dolne liście i z czasem nad wysmukłym pniem ma tylko górną koronę. To drzewko (jakieś 30 cm) kosztuje tylko 58 zł.
Jak się przy okazji dowiadujemy, palmy budzą ostatnio zainteresowanie. Jednak nie te kupowane do wnętrz. Bogaci klienci kupują je przed swoje nowe rezydencje (nie zawsze mając wiedzę czy umiejętności do ich utrzymania). Na zimę oplatają opatulone jutą drzewka przewodami grzewczymi (wiosną dziwią się wysokości rachunku za prąd).
Pewna ogrodniczka z piotrkowskiego, regularnie przyjeżdżająca na targi w różnych miejscowościach, mówi, że Częstochowa ogniskuje problemy i tendencje takich imprez w całej Polsce. Bogaci klienci mają coraz bardziej egzotyczne oczekiwania, a wystawców ubywa.
Przy nieustannym ruchu przed budynkiem liceum, sala gimnastyczna stała pusta. Siedliśmy w niej z organizatorami z Oddziału Częstochowskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Ogrodnictwa oraz Spółdzielni Ogrodniczo Pszczelarskiej: Zbigniewem Barosem i Janem Olejniczakiem. Szybko przeszkodziła nam jakaś pani pytając: „To wystawców w tym roku nie ma?”. W ciągu naszej rozmowy drzwi otwierały się jeszcze kilka razy.
– Tak, nie ma wystawców – potwierdza Zbigniew Baros. – Targi stały się imprezą dla detalistów, a odbiorcy, to działkowicze i posiadacze balkonów. Jesteśmy po „Zimnych Ogrodnikach” więc czas na zadbanie o tegoroczne uprawy. Natomiast duże firmy ogrodnicze zniknęły, kontakty z hurtownikami przeniosły się całkowicie na Giełdę Kwiatów.
Okazuje się, że to nie częstochowskie uwarunkowania, ale ogólnopolska tendencja. Małe gospodarstwa ogrodnicze, które dbały o detalicznego klienta – upadły albo rozrosły się w molochy prowadzone przez młodych ludzi. Ci stawiają na kontakty hurtowe. Maja też zupełnie inną filozofię życia. Jeszcze na giełdę przyjadą skoro świt, ale już w sobotę na targach nie mają ochoty stać – mają weekend.
– Pochodzę z wielodzietnej rodziny, która utrzymywała się z pracy na kilkunastu hektarach – mówi prezes Baros. – Było na wszystkie nasze potrzeby. Dziś brat ma gospodarstwo dziesięć razy większe i ciągłe kłopoty.
Panowie przypominają, że jeszcze w latach 80., może do połowy 90., jak ktoś miał dwie szklarnie po 600 metrów kwadratowych, to miał super biznes. Wtedy były jednak tanie kredyty, dopłaty do upraw, siła robocza za grosze. Dziś tego wszystkiego już w ogóle nie ma. Widać to dobrze w regionie częstochowskim. W tamtych czasach był trzecim w Polsce pod względem powierzchni ogrodniczych i obrotu. Dziś to już chwalebna przeszłość, z której niewiele zostało. Może Podlejski w Woli Hankowskiej i kilka mniejszych gospodarstw w gminie Mykanów.
– Nie ma z kim robić wystaw ogrodniczych – żali się Olejniczak. – Próbowaliśmy z producentami specjalizującymi się w drzewkach bonzai, ale takie wystawy można robić co pięć lat. Może spróbujemy zapraszać producentów róż albo roślin wodnych, ale też nie co rok.
– Z różami wiadomo jak jest – dodaje Zbigniew Baros – monopolistami są Holendrzy. Nie dlatego, że sami są mistrzami upraw, bo oni importują za grosze i rozsprzedają po Europie. Uprawy mają w Afryce i Kolumbii. Niemcy budują gospodarstwa w Kenii.
– Pamiętam jednak, jak po przemianach ustrojowych w naszym kraju rozmawiałem z profesorem z instytutu ogrodnictwa w Holandii – wtrąca Olejniczak. – Mówił, że ich pozycji zagrozić może tylko Polska. Nasze państwo jednak przegapiło tę szansę.
Targi w Częstochowie – wbrew temu, co dzieje się w ogrodnictwie – mają się dobrze. Są jednak silne głównie tradycją. Niespodziewanie głęboką. Olejniczak przypomina bowiem, że organizowane są od końca lat 60. (!). W następnych dekadach zapraszały nawet dwa razy do roku: wiosną i jesienią. Wtedy odbywały się w otoczeniu budynku dzisiejszej Miejskiej Galerii Sztuki. Na plac przed IV LO przeniosły się dopiero w połowie lat. 90. Z czasem stały się już tylko imprezą wiosenną. Ich atutem pozostało to, że poza robieniem zakupów można przy okazji pogadać z ogrodnikiem, uzyskać fachowe porady.
Wracamy przed LO im. Sienkiewicza w niedzielne popołudnie. Czas na posumowanie! Palmy hawajskiej już nie ma – sprzedana. Niech jej polski klimat służy! Patryk Chłąd, który – choć z Częstochowy – pierwszy raz dołączył do targowiczów, z obrotu jest zadowolony: Jakby jeszcze w sobotę przez cały dzień Aleje nie były wyłączone z ruchu, byłoby jeszcze lepiej.
– Ja tego nie rozumiem – komentuje Jan Olejniczak. – Wyścig rusza o godz. 16.00, a służby zamykają Aleje dla ruchu już od godz. 8.00 rano. Znajomej, która jest po wylewie, nie pozwalają nawet przejść w poprzek deptaka, bo ogrodzony jest taśmą. Przecież te same służby wiedzą, że mamy imprezę handlową!
Jednak i w jego opinii Targi Ogrodnicze 2023 kończą się sukcesem. Tak więc – do widzenia za rok?
Tadeusz Piersiak
Czytaj także: Obchody Dni Samorządu w Gminie Blachownia