Tak jak zapowiadaliśmy 1 sierpnia na naszych łamach, na budynku klubowym przy Limanowskiego 83 odsłonięto tablicę im. Mariana Federaka, który był współzałożycielem Racovii czyli dzisiejszego Rakowa.
Poniżej publikujemy komunikat Urzędu Miasta Częstochowy na temat odsłonięcia tablicy, które miało miejsce 2 sierpnia.
„Marian Federak ma swoją pamiątkową tablicę na budynku klubowym przy ul. Limanowskiego 83. Zapewne tylko osobom spoza Częstochowy trzeba wyjaśniać, że założona przez niego ,,Racovia” to dzisiejszy RKS Raków.
Tablica poświęcona Marianowi Federakowi odsłonięta została 2 sierpnia. W uroczystości wziął udział syn upamiętnionego – Janusz Federak, a także dyrektor katowickiego IPN Andrzej Sznajder, zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Stefaniak oraz wiceprezes Rakowa Dawid Krzętowski. Obecna była również m.in. wnuczka Mariana Federaka – Aneta, która w imieniu całej rodziny dziękowała za jego upamiętnienie. Stawili się przedstawicielki i przedstawiciele różnych środowisk – kombatanci, harcerze, sportowcy, mieszkanki i mieszkańcy Rakowa, przyjaciele klubu.
Datę odsłonięcia tego miejsca pamięci wybrano nieprzypadkowo – 2 sierpnia to rocznica pierwszego transportu do niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, w którym Marian Federak został zamordowany. KL Gross-Rosen powstał jako filia KL Sachsenhausen w sierpniu 1940 roku. Jego więźniowie zmuszeni byli do pracy przy wydobywaniu granitu w miejscowym kamieniołomie.
Postać Mariana Federaka przypomniał dyrektor katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Mówił o współtwórcy ,,Racovii” m.in. jak o reprezentancie pokolenia, które po odzyskaniu przez Polskę wolności swoją własną działalnością wskazywało, jak należy ją zagospodarowywać. Marian Federak nie tylko wiedział, jak dla dobra publicznego korzystać z wywalczonej niepodległości, ale także, że nie wolno jej znowu stracić – stąd jego tragicznie zakończone w Gross-Rosen zaangażowanie w działalność konspiracyjną. Z kolei zastępca prezydenta Ryszard Stefaniak określił Mariana Federaka jako człowieka, który „urodził się, żył i umarł dla Polski” oraz wyraził satysfakcję, że kolejna postać zasłużona dla Miasta i Ojczyzny, mogąca służyć za wzór, została upamiętniona.
Tablicę ufundowało Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.
Marian Federak urodził się 3 stycznia 1901 roku w Bliżynie niedaleko Starachowic. W latach 1919-1921 służył w IV Warszawskim Batalionie Etapowym oraz Batalionie Celnym nr 29. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej.
Klub Sportowo-Footbolowy „Racovia” powstał jako klub amatorski w marcu 1921 roku z inicjatywy mieszkającej na Rakowie młodzieży. Formalny wniosek o rejestrację złożono 24 kwietnia 1924 roku. Jako że nie udało się zgłosić klubu do oficjalnych rozgrywek, w 1925 roku rozwiązano go. Nie porzucono jednak idei.
Marian Federak – jeden z inicjatorów powstania ,,Racovii” i jej najaktywniejszy działacz – był zarazem członkiem Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych w Częstochowie. Do OM TUR dołączyli też zawodnicy tworzący skład ,,Racovii”. Stąd po reaktywacji w 1927 roku pierwotną nazwę zmieniono na Robotniczy Klub Sportowy ,,Raków” – Sekcja Sportowa OM TUR.
Po napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę Marian Federak brał udział w wojnie obronnej, a potem działał w Częstochowie w Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, czyli tajnych strukturach PPS. Za działalność konspiracyjną aresztowano go 3 listopada 1944 roku. Wysłany do Gross-Rosen – dokładnie: filii tego obozu w Gassen – został zamordowany 24 grudnia tego samego roku.
Symboliczny grób Mariana Federaka znajduje się na cmentarzu przy ul. Palmowej w Częstochowie.”
AK, informacja prasowa UMCz, fot: Grzegorz Skowronek (UMCz)
