Już za nami zapowiadany przez nas wcześniej wernisaż wystawy podsumowującej VIII Konkurs Sztuki Ludowej „Stworzone, by cieszyć. Rzeźby i zabawki”. Udziałem jego dorosłych uczestników stała się podróż w świat piękna sztuki ludowej, ale też w odległy czas dzieciństwa wypełnionego zabawkami z drewna. Obecne na otwarciu dzieci mogły zaś pobawić się np. rzeźbionymi konikami, dziobiącymi kurkami na kółkach, jakie cieszyły ich rodziców i dziadków. Od niedzieli wystawą i zabawą cieszyć się mogą wszyscy częstochowianie. Potrwa do 24 września 2024 roku.
W Pawilonie Wystawowym w parku im. Staszica ekspozycję otwierały organizatorki z Muzeum Częstochowskiego, ale – i to najważniejsze – z udziałem autorów prezentowanych dzieł sztuki ludowej. Ze względu na nich , z szacunku dla ich cennego czasu w tygodniu roboczym podsumowanie VIII Konkursu Sztuki Ludowej i otwarcie wystawy pokonkursowej odbyły się właśnie w sobotę. Tym, którzy wyrokiem jury uznani zostali za najlepszych, wręczono nagrody i wyróżnienia.
Gali towarzyszyła również projekcja filmiku z realizacji z przebiegu konkursu. W tym czasie dzieci mogły bawić się do woli w specjalnie dla nich przygotowanym kąciku. Tam do ich dyspozycji były drewniane zabawki przygotowane przez uczestników konkursu – Romana Gawlińskiego i Ryszarda Marcińca. Do domu można było zabrać (namówiwszy rodziców czy dziadków na wydatek) puzzle z wizerunkami prac, które zdobyły pierwsze nagrody w konkursie czy zabawki stworzone przez rodzinę Mentlów. Pamiątką dla dorosłych mogły być katalogi wystawy dostępne w muzealnym sklepiku.
Oceny 63 prac autorstwa 26 artystów dokonały szacowne jurorki: dr hab. Kinga Czerwińska – profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Małgorzata Oleszkiewicz – emerytowana kustosz Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Bożena Olszewska – kierowniczka Działu Sztuki i Estetyki Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu. To one uznały, że Grand Prix Konkursu (6.000 zł) otrzymuje Michał Dutkiewicz za tryptyk „Już zapomniane”.
W kategorii „rzeźba” za zestawy prac nagrodzeni zostali:
- I Nagrodą (4.000 zł) – Janusz Drapała;
- II Nagrodą (3.000 zł) – Krzysztof Zawacki;
- III Nagroda (1.500 zł) – Andrzej Kozłowski;
- Wyróżnienie (1.000 zł) otrzymał Radosław Koniarz.
W kategorii „zabawka” nagrody otrzymali:
- I (4.000 zł) – Anna i Rajmunda Kicmanowie za zestaw prac;
- II (3.000 zł) za „Karetkę z karuzelką” – Barbara Piaseczny;
- III (1.500 zł) – Ryszard Marciniec za zestaw prac;
- Wyróżnienie (1.000 zł Jerzy Soremski (również za zestaw).
– Praca nagrodzona Grand Prix Konkursu – czytamy w protokole – została wyróżniona za stworzenie indywidualnej formuły dla tradycyjnej tematyki, z zachowaniem ekspresji charakterystycznej dla rzeźby ludowej. Doceniono pomysł i oryginalne podejście do tematu, mające na celu zachowanie od zapomnienia przydrożnych kapliczek. Jury w uzasadnieniu wyboru podkreśliło indywidualny, autorski styl oraz sprawne poruszanie się po pograniczu rzeźby profesjonalnej i ludowej. Myśl towarzysząca tryptykowi, kieruje uwagę na losy współczesnych kapliczek i zachowanie dziedzictwa kulturowego. Rzeźba nawiązuje do sztuki ludowej tematyką i środkami formalnymi.
Jury zapisało też w protokole, że: zdecydowało o przyznaniu pierwszej nagrody rzeźbom figuralnym, które swoją tematyką nawiązują do życia dawnej wsi i przekazują wartości uniwersalne. Została doceniona ludowość w naiwnej formie, a nie w przedstawieniach postaci. Staranność wykonania, wyrazistość barw uwypuklających plastyczne walory rzeźb dopełniły całości.
Jury doceniło nawiązania do dziedzictwa lokalnego i korzeni, a także wprowadzenie elementów będących wyróżnikiem konkretnych regionów, przyznając drugą i trzecią nagrodę w kategorii. Wyróżniło natomiast rzeźby ceramiczne, utrzymane w tematyce rzeźb ludowych – zwróciło uwagę na ciekawą, bardzo autorską i indywidualną formę przy jednoczesnym zachowaniu cech charakterystycznych dla ceramiki świętokrzyskiej – kolorystyki, sposobu glazurowania.
Gwizdki autorstwa Anny i Rajmunda Kicmanów, które otrzymały I nagrodę w kategorii ZABAWKA, zostały docenione za wprowadzone innowacje – w formie i kształcie tradycyjnych gwizdków. Wysoko oceniono szukanie nowych rozwiązań dla konstrukcji zabawki w oparciu o tradycyjne wzory. Warsztat i technika wykonania glinianych zabawek pp. Kicmanów zostały również docenione.
Jury z zadowoleniem odnotowało, że przedstawione do oceny zabawki konwencją nawiązują do sztuki ludowej, poprzez technikę, zwartą bryłę, kolorystykę, tym samym kontynuują tradycje znanych ośrodków zabawkarskich. Tyczy się to głównie prac, którym przyznano II i III nagrodę – ośrodka rzeszowskiego z centrum w Brzózie Stadnickiej oraz ośrodka żywiecko-suskiego. Zaobserwowało także, że niektóre zgłoszone na konkurs zabawki, w swojej oryginalnej formie kojarzące się z zabawkarstwem profesjonalnym, zostały poddane stylizacji ludowej i to zostało również docenione w postaci przyznanego wyróżnienia.
Dodajmy na koniec, że VIII Konkurs Sztuki Ludowej „Stworzone, by cieszyć. Rzeźby i zabawki.” był kolejnym już przedsięwzięciem Muzeum Częstochowskiego, które uzyskało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (tym razem pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego) oraz Gminy Miasta Częstochowy.
Tadeusz Piersiak
Czytaj także: Pokaz specjalny filmu „Mur” Kasi Smutniak w częstochowskim OKF-ie