Tablica pamiątkowa dedykowana Antoniemu Krzemińskiemu, jednemu z prekursorów polskiej kinematografii, odsłonięta zostanie z inicjatywy DKF „Rumcajs” 16 czerwca o godz. 12.00 na budynku Al. NMP 71. Pomieszczenia Cukierni i Restauracji „Czekoladowa Nuta” (współfundatora tablicy) służyły Antoniemu za mieszkanie do końca jego życia.
Ten uroczysty akcent związany jest z tegoroczną edycją Częstochowskiego Festiwalu Filmowego im. Braci Krzemińskich’ 2023, która miała miejsce 8 i 9 maja, zrealizowana przez Dyskusyjny Klub Filmowy „Rumcajs”. Przypomnijmy, że gościem festiwalu był częstochowski reżyser Michał Tkaczyński z filmem „I tak wszystko widziałam” oraz wielki Krzysztof Zanussi ze swoja premierą „Liczba doskonała” i dokumentem „Włoski projekt TEAM rozwoju Częstochowy”. Po projekcjach twórcy spotykali się z publicznością.
Na uroczystość odsłonięcia wszystkich miłośników kina zaprasza Rada DKF „Rumcajs”, która zadbała o powstanie tablicy oraz autorzy tego dzieła: Olga Żakowicz – projekt i Jerzy Kędziora – realizacja. Upamiętniają też w ten sposób 110 rocznicę pierwszego pokazu filmu dokumentalnego Antoniego i Władysława Krzemińskich „Pożar zapałczarni w Częstochowie”.
Antoni mieszkał w latach 1923 – 1955 w lokalu zajmowanym dziś przez Czekoladową Nutę (Al. NMP 71). Wraz z bratem Władysławem był pionierem polskiej kinematografii. To oni otworzyli w 1899 roku pierwsze stałe kino w Królestwie Polskim. Od tego też roku przez prawie 10 lat wędrowali z projektorami po ówczesnej carskiej Rosji, docierając nawet do Archangielska i Taszkientu, także pomimo rozlewającego się po imperium wrzenia rewolucyjnego. Zarzucając te podróże, w 1909 roku osiedli w Częstochowie, tu stworzyli kino „Odeon”, a później inne. W 1912 roku zakupili kamerę filmową i zaczęli rejestrować ważne wydarzenia w życiu miasta. M.in. w 1913 sfilmowali pożar częstochowskiej zapałczarni, który to obraz jeszcze kilka lat wstecz był uznawany za najstarszy polski dokument filmowy. Spośród około 40. ich kronik zachowało się tylko siedem.
Władysław Krzemiński nie przeżył okupacji. Antoni po wojnie uruchomił ich kino przy Al. NMP 12. Zostało ono upaństwowione, przybrało nazwę „Tęcza”, a Krzemińskiemu władze pozwoliły do końca życia być kierownikiem tej placówki. Groby braci znajdują się na cmentarzu Kule. W 2014 roku na budynku, w którym mieścił się „Odeon”, (Al. NMP 43) odsłonięta została tablica upamiętniająca to wydarzenie. W 2020 roku Rada Miasta Częstochowy nadała ich imię ulicy w Kiedrzynie.
Tadeusz Piersiak
Czytaj także: Bezpłatne warsztaty dla dzieci: „Teatr wyobraźni” i „Przygoda z baśnią”