Lasy Nadleśnictwa Złoty Potok zachęcają turystów do aktywnego wypoczynku na łonie natury. Uroki jurajskiego krajobrazu przyciągają tych, którzy spragnieni są kontaktu z przyrodą.
W codziennym pędzie marzymy o chwili wytchnienia. O pięknie przyrody, ciszy, czystym powietrzu spokoju… Taki krajobraz przyciąga tych, którzy chcą uciec od zgiełku miasta. Idealnym miejscem do aktywnego wypoczynku są z pewnością Lasy Nadleśnictwa Złoty Potok. Te tereny przyciągają turystów nie tylko z regionu i województwa śląskiego, ale także z innych części Polski.
Leśnicy dbają zaś o to, by wytchnienie na łonie natury połączone były z edukacją. Adresowana jest ona przede wszystkim do najmłodszych pokoleń. Jednak zachowania, które wpływają na bezpieczeństwo otaczającego nas ekosystemu, powinni znać wszyscy.
Lasy Nadleśnictwa
Lasy Nadleśnictwa Złoty Potok występują w większości na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Powierzchnia nadleśnictwa wynosi niespełna 19 tys. ha oraz dodatkowo sprawuje nadzór nad lasami prywatnymi o powierzchni 9,5 tys. ha.
Rzeźba terenu jest zróżnicowana, są to tereny głównie równinne z miejscowymi wypiętrzeniami, ale również tereny wyżynne pofałdowane, z jarami, dolinami i płaskowyżem. Obszar Wyżyny Częstochowskiej nazywany jest „krainą skalistych wzgórz i piaszczystych pustyń”. Występują tu liczne wapienne wzgórza, ostańce i jaskinie. Cały teren nadleśnictwa poprzecinany jest licznymi pieszymi szlaka- mi turystycznymi, rowerowymi czy konnymi, jak m.in. Transjurajski Szlak Konny. Atutem jest również bardzo dobrze rozwinięta baza noclegowa. Obejmuje ona prywatne kwatery, agroturystykę, liczne pola biwakowe oraz hotele.
Nadleśnictwo Złoty Potok może pochwalić się wspaniałymi walorami przyrodniczo–krajobrazowymi tych terenów Większość lasów nadleśnictwa znajduje się w zasięgu Parki Krajobrazowego Orlich Gniazd.
Ochrona przyrody
Ochrona przyrody jest nieodłącznym elementem pracy Nadleśnictwa Złoty Potok. Przyjmuje ona formę rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych obszarów Natura 2000, pomników przyrody, użytków ekologicznych oraz prawnie chronionych gatunków fauny i flory.
Warto zaznaczyć, że na terenie gminy Janów i Olsztyn występuje aż pięć rezerwatów przyrody! Mowa o rezerwatach: Parkowe, Ostrężnik, Bukowa Kępa, Kaliszak i Sokole Góry. To obszary obejmujące zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, określone gatunki roślin i zwierząt, a także elementy przyrody nieożywionej, które mają istotną wartość naukową, przyrodniczą, kulturową bądź krajobrazową.
Rezerwat „Parkowe”
Rezerwat „Parkowe” utworzony został w celu ochrony krajobrazu o dużym stopniu naturalności z dobrze zachowanymi zbiorowiskami leśnymi. Leży on w obszarze Natura 2000 „Ostoja Złotopotocka” oraz w Parku Krajobrazowym Orlich Gniazd. Na terenie rezerwatu znajduje się pomnik przyrody Brama Twardowskiego zawdzięczający swoją nazwę legendzie. Opowieść wiąże wapienny ostaniec z postacią Twardowskiego, który miał uciekać tędy przed diabłem. Sprytny szlachcic dosiadł wówczas koguta, a odbijając się od stojącej tu skały, wybił w niej dziurę i poszybował na księżyc. Pomnik ten znajduje się przy drodze ze Złotego Potoku do Siedlca i stanowi pewną wizytówkę tutejszych lasów. Podążając od Bramy Twardowskiego w kierunku Złotego Potoka, można zwiedzić Dolinę Wiercicy.
Rzeka Wiercica powstaje z połączenia dwóch źródeł Zygmunta i Elżbiety, które przyciągają turystów smakiem wody jurajskiej. Nazwę źródeł – wybierając imiona swoich dzieci – nadał przebywający tutaj poeta Zygmunt Krasiński.
Fakt, że rzeka bierze swój początek z krystalicznie czystych źródeł, nasunął hrabiemu Raczyńskiemu pomysł założenia hodowli ryb. I tak pod koniec XIX w. wybudowano tu gospodarstwo rybackie, które funkcjonuje do dziś i jest własnością prywatną.
Rezerwat „Ostrężnik”
Rezerwat ma na celu zachowanie fragmentu naturalnego lasu bukowego przy XIV-wiecznych ruinach po zamku Ostrężnik. Na jego terenie znajduje się Jaskinia Ostrężnicka. Leży on w obszarze Natura 2000 „Ostoja Złotopotocka”.
Rezerwat „Bukowa Kępa”
Głównym celem ochronnym Rezerwatu „Bukowa Kępa” jest zachowanie naturalnych zbiorowisk lasów bukowych na podłożu lessowym i wapiennym o charakterystycznym typie krajobrazu. Jego unikatowość związana jest z występowaniem na niewielkiej powierzchni dwóch odmiennych typów krajobrazu: leśnego lessowego i jurajskiego. Rezerwat leży w obszarze Natura 2000 „Ostoja Złotopotocka” oraz w Parku Krajobrazowym Orlich Gniazd.
Rezerwat „Kaliszak”
Rezerwat „Kaliszak” obejmuje fragment lasu mieszanego jodłowo-sosnowego. Leży on w Parku Krajobrazowym Orlich Gniazd. Główną wartością tego terenu są stare drzewostany dębowe i sosnowe z domieszką jodły, rosnące na siedlisku sosnowo-dębowego boru mieszanego oraz jodłowego boru mieszanego. Obecny wiek drzewostanów wynosi od 120 do 185 lat. Tak wysoki wiek sosny stanowi niezwykłą wartość przyrodniczą.
Rezerwat „Sokole Góry”
Rezerwat „Sokole Góry” utworzony, by zachować malowniczy kompleks wzgórz wapiennych z licznymi i różnorodnymi schroniskami oraz jaskiniami, bogatymi w unikatową endemiczną i reliktową faunę podziemną. Teren ten porośnięty jest głównie naturalną i silnie zróżnicowaną roślinnością leśną. Rezerwat zamieszkuje wiele chronionych gatunków zwierząt. Najcenniejszymi elementami fauny są m.in. endemiczne chrząszcze, reliktowe gatunki innych bezkręgowców oraz nietoperze, stanowiące jeden z głównych przedmiotów ochrony.
Leśna edukacja
Istotna jest również wspomniana już leśna edukacja. Leśnicy chętnie prowadzą zajęcia i prelekcje. Z pogadankami odwiedzają też szkoły i przedszkola. Jednak, jeśli to goście odwiedzają nadleśnictwo, to spotkania połączone są ze zwiedzaniem izby przyrodniczo-leśnej.
Ta wyposażona jest w tablice dydaktyczne oraz eksponaty zwierząt i ptaków (uzupełnione o nagrania ich odgłosów).
Podczas zajęć uczestnicy korzystają z różnych pomocy naukowych np. atlasów oraz kluczy do rozpoznawania roślin i zwierząt. Edukacja leśna obejmuje liczne zagadnienia dotyczące świadomości ekologicznej, kształtowania właściwych zachowań w lesie, postaw proekologicznych oraz wielofunkcyjnej, zrównoważonej gospodarki leśnej.
Ścieżka dydaktyczna Dziadówki
Zajęcia edukacyjne prowadzone w terenie odbywają się na ścieżkach dydaktycznych, którymi dysponuje Nadleśnictwo Złoty Potok. Taki spacer po lesie wzbogacony wiadomościami „z pierwszej ręki” stanowi ciekawą alternatywę dla szkolnych lekcji.
Jedną ze ścieżek dydaktycznych są tzw. Dziadówki. Licząca 2,3 km ścieżka zlokalizowana jest na terenie Leśnictwa Dziadówki, w miejscowości Ponik. Podczas wędrówki zwiedzający poznają występujące tutaj zwierzęta, drzewa, rośliny runa leśnego, a także dowiadują się o zasadach zachowania w lesie oraz gospodarki leśnej.
Trasa obejmuje 15 tematycznych przystanków, takich jak np. „Ekosystem wodny”, „Jak różne bywają lasy?”, „Jak leśnicy pielęgnują las?” czy „Zwierzęta naszych lasów”. Przy ścieżce znajduje się wiata wyposażona w ławki, stoły oraz miejsce na ognisko.
Więcej informacji można znaleźć na stronie: zlotypotok.katowice.lasy.gov.pl.
M. Szostak