Festiwal im. Piotra Machalicy w częstochowskiej Miejskiej Galerii Sztuki [ROZMOWA Z ANNĄ PALECZEK-SZUMLAS]

Na nasz festiwal zapraszam wszystkich, którzy chcą się zachwycić i rozmarzyć. Zapewnimy dawkę wzruszeń, refleksji, a także przypomnimy o tym, jakie wartości niesie ze sobą sztuka – zachęca do  udziału w Festiwalu im. Piotra Machalicy Anna Paleczek-Szumlas, dyrektorka Miejskiej Galerii Sztuki.

Przed nami pierwsza edycja Festiwalu im. Piotra Machalicy. Jak to się stało, że Miejska Galeria Sztuki została współorganizatorem tego wydarzenia?

Anna Paleczek-Szumlas: Olę Sosnowską-Machalicę, prezes Fundacji im. Piotra Machalicy i żonę wybitnego artysty, znam od daw- na. Gdy opowiedziała mi o festiwalowych planach, od razu byłam zdecydowana, że połączymy siły.Przygotowania rozpoczęłyśmy od planu i możliwości, bo jak wiemy, nie da się zrealizować tak dużego przedsięwzięcia bez funduszy. Ale w miarę naszej rozmowy stwierdziłyśmy, że praktycznie mając swoje zaufanie, energię i czas oraz grono Przyjaciół pisanych przez duże „P” możemy wszystko.

Sięgamy zatem po różnorodne wydarzenia, w których centrum pozostaje patron i bohater festiwalu – Piotr Machalica. Kreacje, które stworzył na scenie częstochowskiego teatru, pamiętamy wszyscy, jednak nam zależy na tym, żeby najpełniej oddać jego możliwości twórcze. Mamy też nadzieję, że to wydarzenie na dobre wpisze się na listę wydarzeń kulturalnych Częstochowy, które będzie przyciągać osoby z różnych stron Polski.

Zanim, 2  lipca, zaprosicie do gmachu  galerii, po sąsiedzku odsłonięta  zostanie ławeczka Piotra Machalicy.

– Tak, ta uroczystość oficjalnie zainauguruje festiwal. Lokalizacja ławeczki nie jest przypadkowa – III Aleja NMP, w pobliżu fontanny „Dziewczynka z gołębiami”. Z niej Pan Piotr będzie „miał” niedaleko do naszej Galerii, bowiem jak wiemy, uwielbiał sztukę. Mistrzem ceremonii będzie wybitny poeta i znakomity malarz Jan Wołek. To nie tylko wieloletni przyjaciel Piotra Machalicy, ale i Miejskiej Galerii Sztuki. Spotkamy się z nim drugiego dnia lipca.

Od czego zaczniecie sobotnie spotkanie festiwalowe?

– Już o godz. 14 zaprosimy wszystkich widzów do sali Kina Studyjnego OKF Iluzja, które działa w strukturach Miejskiej Galerii Sztuki. Wyświetlimy słynny spektakl Teatru Telewizji „Smutne miasteczko” w doborowej obsadzie. Zobaczymy tam świetną kreację Piotra Machalicy, a przypomnę, że ten tytuł przygotowano na 40-lecie pracy artystycznej nieżyjącego już Wojciecha Młynarskiego. To spektakl złożony z tekstów, które poeta stworzył na przestrzeni tych czterech dekad.

Reżyserem przedstawienia jest kolejny, wielki Nieobecny – Andrzej Strzelecki. Premiera odbyła się niemal 20 lat temu, ale zawarte tu przemyślenia nie tracą aktualności. Teksty mistrza słowa interpretowali wówczas mistrzowie sceny. Lista nazwisk jest długa, a oprócz Piotra Machalicy znaleźli się na niej m.in. Gustaw Holoubek, Krzysztof Kowalewski czy Zbigniew Zapasiewicz.

Jak na galerię przystało nie może zabraknąć także wystawy.

-Oczywiście. Wernisaż odbędzie się o godz. 16. Otworzy go Jan Wołek. Naszą Galerię Zwiastun, wypełnią fotografie dokumentujące różne role teatralne Piotra Machalicy. Zaprezentujemy zarówno te, które wykreował na częstochowskiej scenie, jak i efekty współpracy z najważniejszymi warszawskimi teatrami.

Dalsza odsłona festiwalowych atrakcji wpisze się w cykl pod szyldem „Nieśmiertelni”. Jak narodził się ten projekt?

-Idea cyklu zrodziła się na skutek feralnego roku, w którym odeszło wiele wybitnych postaci światowej sceny muzycznej i literackiej. David Bowie, Prince, George Michael, Leonard Cohen, BB King, Maria Czubaszek… Te smutne wiadomości przebiły mnie na wylot. Zdałam sobie sprawę, że nic już dla nas nie stworzą, że nie usłyszymy ich głosu, nie wsłuchamy się w to, co mają nam do przekazania.

Podjęłam wtedy decyzję, aby przedstawić ich sylwetki, jako osoby, które oprócz życia scenicznego, miały również życie prywatne. Aby opowiadały o nich osoby, które się z nimi zetknęły zawodowo, które mogą opowiedzieć anegdoty, a także osobiste wspomnienia związane ze spotkaniem.

Tytuł zrodził się sam: „Nieśmiertelni”. Współpracowałam wtedy z Programem III Polskiego Radia i zaproponowałam udział w projekcie Piotrowi Metzowi. Zgodził się, i osobiście zaangażował w tworzenie cyklu, rozbudowując listę zaproszonych do  wydarzeń gości, i tak o twórczości Prince’a opowiadał wraz z Olkiem Klepaczem. Później doszło do współpracy z Arturem Andrusem i Wojciechem Karolakiem, którzy wspominali Marię Czubaszek. Z kolei Jan Chojnacki dał się zaprosić na spotkanie dedykowane BB Kingowi, na scenie wystąpił zespół Forsal i od tego momentu towarzyszy nam już muzyka na żywo.

Cykl został znakomicie przyjęty,nie tylko przez publiczność częstochowską, ale również gości z całej Polski. Wielokrotnie spotykaliśmy się, by wspominać największe postaci świata kultury i sztuki. Tym razem „Nieśmiertelnym” jest Piotr Machalica, a na scenie zasiądzie grono Jego Przyjaciół. Spotkanie poprowadzi Jan Wołek. Zobaczyć będzie można unikatowy, krótki film o Artyście, nakręcony specjalnie na tę okazję oraz zdjęcia, których nie zobaczymy nigdzie indziej. Całość dopełnią anegdoty i wspomnienia… Już sama nie mogę się doczekać.

A kto opowie o Piotrze Machalicy?

-To spotkanie będzie miało wielu narratorów. Swoją obecność zapowiedzieli Magda Umer, Nula Stankiewicz, Jerzy Bończak, Janusz Strobel, Artur Żmijewski, wspomniany już Jan Wołek, Krzysztof Materna, Robert Dorosławski i Adam Machalica.

Dzięki nim Piotr Machalica przedstawiony zostanie nie tylko jako wybitny artysta, ale również człowiek z krwi i kości. Nie zabraknie anegdot z planu filmowego, teatralnej czy muzycznej sceny, rodzinnych i przyjacielskich opowieści. Gdy wspominana jest tak wielowymiarowa osobowość, rozmowa praktycznie płynie sama i trudno się od niej oderwać. Przy tak wybitnych rozmówcach, sądzę, że spotkanie może potrwać do północy.

Dwoje ze wspomnianych artystów – Nula Stankiewicz i Janusz Strobel, wystąpi w Sali OKF-u ponownie. Nie będzie to ich pierwszy koncert w tym miejscu.

-Gościliśmy ich tutaj w lutym 2020r., jeszcze przed wybuchem pandemii koronawirusa. Wystąpili z recitalem „Byle nie o miłości” złożonym z piosenek Agnieszki Osieckiej. Sala wypełniła się po brzegi, a publiczność była oczarowana wokalną wrażliwością Nuli i muzyczną wirtuozerią Janusza. Usłyszeliśmy m.in. „Nikomu nie żal pięknych kobiet” czy „Szpetnych czterdziestoletnich”. Pomiędzy piosenkami prezentowane były fragmenty „Rozmów o zmierzchu i świcie”, czyli wywiadów, które z poetką przeprowadziła właśnie Magda Umer. To kolejne nawiązanie.

Jaki program przygotowano na okoliczność festiwalu?

-Recital zatytułowano „Tak młodo jak teraz”. Repertuar stanowić będzie szeroko pojęta piosenka poetycka, z którą Piotr Machalica był mocno związany. Jego interpretacje tekstów Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej, Jana Wołka czy Bułata Okudżawy były znakomite!

Tym razem utwory przeplatane będą fragmentami rozmowy, którą w 2018 r. z Piotrem Machalicą przeprowadzili Nula i Janusz.  Na ten koncert– jak i na cały festiwal zapraszam wszystkich, którzy chcą się zachwycić i rozmarzyć. Zapewnimy dawkę wzruszeń, refleksji, a także przypomnimy o tym, jakie wartości niesie ze sobą sztuka. I jestem pewna, że  publiczność poprosi o bis. A nasza publiczność jest jedyna na świecie! Ci, którzy nie zmieszczą się na sali kinowej, będą mogli uczestniczyć w spotkaniu i koncercie na tarasach galerii, gdzie wyświetlana będzie bezpośrednia transmisja z wydarzeń na Sali, a na widzów czekać będą leżaki oraz pufy.

Rozmawiała Zuzanna Suliga

Czytaj także: I Festiwal im. Piotra Machalicy zadebiutuje w Częstochowie 1 lipca. Potrwa trzy dni