Częstochowskie Muzeum Stomatologii to podróż w czasie, która pokazuje, jak wyglądały gabinety stomatologiczne i higiena jamy ustnej w okresie od starożytności po PRL. Gospodarzem tego niezwykłego miejsca jest Piotr Kuźnik.
Muzeum Stomatologii od kilkunastu lat mieści się przy ul. Jasnogórskiej 92 w Częstochowie. Twórcą obiektu jest Piotr Kuźnik, ceniony stomatolog i kolekcjoner. Głównym tematem jego zainteresowań są początki stomatologii oraz dalszy jej rozwój w czasach przed-, między- oraz powojennych.
Pasjonat zaznacza, że to miejsce stworzył dlatego, że podobnych w Polsce brakowało. Najczęściej bowiem eksponaty związane z historią stomatologii prezentowane są przy okazji innych wystaw etnograficznych. On sam nie zamyka się tylko na to, co bezpośrednio związane jest z jego dziedziną pracy, kolekcjonuje również inne perełki związane z medycyną czy farmacją.
Skupmy się jednak na imponującej stomatologicznej kolekcji. Obecnie liczy ona aż 18 tys. artefaktów. Poszczególne eksponaty (by pokazać wszystko trzeba by wielu pawilonów wystawowych) prezentowane były na około 30 większych wystawach w różnych miejscach kraju. Można je było oglądać m.in. w Muzeum Częstochowskim (obecnie eksponowane są w Pawilonie Wystawowym na jubileuszowej wystawie „W zdrowym ciele… czas na kulturę”), na zamku w Łańcucie, na zamku w Baranowie Sandomierskim, w muzeach regionalnych w Mielcu, Leżajsku, Gorzowie Wielkopolskim, Muzeum Narodowym w Lublinie oraz na Zamku Królewskim w Piotrkowie Trybunalskim.
Muzeum Stomatologii służyło również jako plan filmu „Autsajder” w reżyserii Adama Sikory (zagrali w nim m.in. Tomasz Sapryk i Mariusz Bonaszewski). Częstochowskie eksponaty uczestniczyły też w licznych programach telewizyjnych, jak np. TVP Historia, TVP 3 Katowice. Jednak nic w tym dziwnego, że ta kolekcja jest rozchwytywana – zbiór częstochowskiego lekarza nie ma sobie w Polsce równych.
Ale dzieło Piotra Kuźnika imponuje nie tylko na rodzimym „podwórku”, ponieważ to jeden z największych zbiorów nie tylko w Europie. Dla przykładu: największe na świecie muzeum stomatologii, które mieści się w Baltimore, prezentuje tylko kilka zabytkowych foteli dentystycznych, a częstochowianin (do naszego miasta przybył w 1990 roku, tuż po zakończeniu studiów) ma ich dziś aż… 70. Najstarszy z nich datowany jest na ok. 1860 rok.
– Ten fotel to jeden z moich powodów do kolekcjonerskiej dumy – zaznacza stomatolog. – Drugim jest aparat Roentgena sprzed ok. 100 lat, z pionierskich czasów rentgenologii. Przed nim jest też wygodny fotel, bo wykonanie zdjęcia wymagało unieruchomienia pacjenta na kilka minut – dodaje, za każdym razem podkreślając jednak, że wszystkie zebrane przez lata eksponaty ceni tak samo.
Częstochowski zbiór złożony jest m.in. z urządzeń, leków przeciwbólowych, past, szczoteczek, wykałaczek i proszków do zębów… – To zabytki datowane od czasów rzymskich po PRL – mówi Kuźnik.
Jak wyglądały instrumenty medyczne w okresie rzymskim? Co było pierwszym materiałem do wypełnień w zębach? Czy narzędzia dentystyczne z okresu międzywojennego znacznie różniły się od współczesnych? I w jakich smakach były proszki do zębów w latach 20. ubiegłego wieku? Na te i wiele innych pytań kolekcjoner odpowie bez problemu. Zresztą o swoim zbiorze może mówić godzinami (i robi to w naprawdę fascynujący sposób!).
I choć zabytkowe narzędzia i fotele budzą czasami grozę, nie jest to „stomatologiczna izba tortur”. To wyjątkowy zbiór zarówno pięknych przedmiotów (wystarczy spojrzeć na porcelanowe pojemniki na szczoteczki do zębów – to prawdziwe dzieła sztuki!), jak i dawnych, intrygujących wynalazków.
Dodajmy, że muzeum przedstawia również historię takich znanych marek takich jak: Colgate, Listerine, Corega czy Lacalut.
Muzeum Stomatologii ma na swoim koncie również wyjątkową publikację. Książka „Moje wspomnienia z pracy w służbie zdrowia” to zbiór najlepszych opowiadań i historii przesłanych na konkurs literacki o tym samym tytule (organizowany oczywiście przez Piotra Kuźnika). Tom można kupić na stronie muzeumstomatologii.pl.
Muzealna ekspozycja jest regularnie zmieniana. Przy tylu artefaktach nie ma możliwości, by pokazać wszystko. – Każdy może przyjść na ul. Jasnogórską 92 i zobaczyć aktualną wystawę. Gości może oprowadzić w każdej chwili także moja asystentka – zapewnia gospodarz tego niezwykłego miejsca.
Jedno jest pewne: wizyta w Muzeum Stomatologii będzie niezapomniana!
red., fot. Adam Kostyra
Czytaj także: Częstochowa. Eksponaty z Muzeum Stomatologii trafiły na wystawę „W zdrowym ciele… czas na kulturę”. To warto zobaczyć!
